Zmiany w egzekucji w 2019

Wraz z początkiem tego roku weszła w życie duża zmiana przepisów dotyczących postępowania egzekucyjnego. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że zmiany mogą wpłynąć na szybsze i skuteczniejsze egzekwowanie należności. Jest to zatem dobra wiadomość dla wierzycieli. Czy tak faktycznie się stanie, okaże się za kilkanaście miesięcy, gdy przepisy już na dobre wejdą w praktykę sądów i komorników. W artykule opiszę najważniejsze zmiany z punktu widzenia wierzycieli.

Kilka słów wstępu o nowelizacji

Zmiany, o których będę pisał mają (jak zawsze) swoich zwolenników i przeciwników. Ogólnym założeniem ustawodawcy było rozwiązanie kilku praktycznych problemów, a także zwiększenie skuteczności egzekucji. Ciężko jednoznacznie stwierdzić, czy cele te zostały osiągnięte. Niektóre zmiany są na korzyść dłużników, a inne wierzycieli. Wydaje się jednak, że przeważa ta pierwsza grupa. Nałożono również kilka ograniczeń na komorników i nieco utrudniono im pracę, np. poprzez obowiązek nagrywania niektórych wykonywanych czynności. Może jednak konieczność utrwalania przebiegu czynności przyczyni się do zwiększenia ich skuteczności – zobaczymy.

Zmiany w egzekucji w 2019 roku

Przejdę teraz do opisywania konkretnych zmian w egzekucji w 2019 roku.

Nieprawidłowy adres pozwanego

Pierwsza zmiana jest ukłonem w stronę pozwanych. Sąd może teraz uchylić rygor natychmiastowej wykonalności nadany wyrokowi zaocznemu. Wyrok zaoczny sąd wydaje wtedy, gdy pozwany nie uczestniczy w sprawie (wykazuje bierną postawę). Jeżeli po wydaniu wyroku, pozwany udowodni, że adres wskazany przez powoda był nieaktualny w chwili próby doręczenia dokumentów z sądu, sąd uchyli rygor natychmiastowej wykonalności. Co ciekawe, wystarczy, że adres był nieaktualny nawet przejściowo, przez pewien czas. Zmiana wydaje się sprawiedliwa, a jednocześnie nie powinna utrudniać życia wierzycielom. Błędny adres dłużnika, pod którym go nie znajdziemy, najczęściej skutkowałby i tak bezskutecznością egzekucji.

Odpowiedzialność i kontrola komorników

Ustawodawca zwiększył również odpowiedzialność komorników. Jeżeli sąd, po otrzymaniu skargi strony postępowania stwierdzi, że komornik naruszył prawo, może go obciążyć kosztami postępowania wywołanego tą skargą. Dodatkowo, o czym już wspomniałem, komornik ma obowiązek nagrywania niektórych czynności wykonywanych poza kancelarią. Są to m.in.:

1. czynności z udziałem dłużnika zmierzające do ustalenia jego stanu majątkowego.
2. zajęcie ruchomości,
3. opróżnienie pomieszczeń z osób lub rzeczy,
4. przymusowe otwarcie pomieszczenia,
5. przeszukanie mieszkania lub pomieszczenia gospodarczego dłużnika.

Dodatkowo, na wniosek strony postępowania, komornik ma obowiązek nagrywania również innych czynności. Utrwalać trzeba zarówno obraz, jak i dźwięk. Z pewnością ta zmiana jest dla komorników dużym wyzwaniem. Jednakże zarówno dla dłużników, jak i wierzycieli, możliwość dokładnej kontroli czynności komornika jest jak najbardziej wskazane.

Wprowadzenie formularzy urzędowych

Nowelizacja wprowadziła możliwość składania skargi na czynności komornika na urzędowym formularzu, który komornik ma obowiązek doręczyć dłużnikowi przy pierwszej korespondencji. Skargę można jednak w dalszym ciągu złożyć również w innej formie, nie na wspomnianym formularzu. Ustawodawca liczy jednak na to, że złożenie skargi na formularzu urzędowym zmniejszy liczbę błędów formalnych w skargach.

Ponadto opracowano wzór wniosku o wszczęcie egzekucji. Korzystanie z niego również nie jest obowiązkowe. Wzór można pobrać ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości tutaj.

Udział policji w czynnościach komornika

Dotychczas policja mogła pomóc komornikowi, tylko wtedy, gdy ten napotkał opór podczas przeprowadzania czynności egzekucyjnych. Po nowelizacji, komornik może zwrócić się o wsparcie policji w każdej sprawie. Natomiast otwarcie i przeszukanie mieszkania obowiązkowo musi się odbyć w obecności policji.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego

Kolejna zmiana dotyczy konieczności umorzenia postępowania w niektórych sytuacjach przez organ egzekucyjny z urzędu. Do tej pory umorzenie w poniższych przypadkach następowało jedynie na wniosek. Po zmianach organ musi automatycznie, bez wniosku strony, umorzyć postępowanie, jeżeli:

• tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności prawomocnym orzeczeniem albo orzeczenie, na którym oparto klauzulę wykonalności, zostało uchylone lub utraciło moc;
• egzekucję skierowano przeciwko osobie, która według klauzuli wykonalności nie jest dłużnikiem i która sprzeciwiła się prowadzeniu egzekucji, albo jeżeli prowadzenie egzekucji pozostaje z innych powodów w oczywistej sprzeczności z treścią tytułu wykonawczego.

Plan podziału

Ostatnia zmiana, o której chcę wspomnieć dotyczy doręczenia planu podziału w przypadku egzekucji z nieruchomości. Do tej pory strony otrzymywały jedynie zawiadomienie, że plan został sporządzony. Można się było z nim zapoznać tylko i wyłącznie w siedzibie sądu. Było to dosyć problematyczne, biorąc pod uwagę, że egzekucję z nieruchomości prowadził organ właściwy ze względu na jej położenie. Po zmianach, plan podziału jest doręczany stronom oraz osobom uczestniczącym w podziale. Od dnia doręczenia mają oni 2 tygodnie na wniesienie ewentualnych zarzutów, co do podziału.

Od kiedy obowiązuje nowa ustawa?

Do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowej ustawy o komornikach stosuje się przepisy w nowym brzmieniu. Nowelizacja weszła w życie 1 stycznia 2019 roku.

Zmiany w egzekucji w 2019 – podsumowanie

Zmiany w egzekucji z pewnością są potrzebne. Wszystkim bowiem zależy na tym, żeby sądowa windykacja należności kończyła się skutecznym odzyskaniem należności. Ważne jest również poszanowanie praw dłużników, aby w wyniku błędów lub luk w prawie nigdy nie stali się uczestnikami nieuzasadnionej egzekucji.