9 pytań o prawa pracownika w obliczu pandemii koronawirusa

Ostatni artykuł na blogu, w którym pisałem o tym jak koronawirus wpływa na realizację umów gospodarczych, cieszy się dużą popularnością. Pomyślałem zatem, że teraz czas na wpis przeznaczony dla osób prywatnych, a konkretnie – pracowników. W artykule wskażę, jakie prawa i obowiązki nakłada na pracownika prawo pracy w związku z pandemią koronawirusa. Informacje przedstawię w formie pytań i odpowiedzi – myślę, że taka forma będzie najlepsza.

Czy mogę powstrzymać się od pracy w związku z koronawirusem?

Kodeks Pracy przewiduje, że pracownik może powstrzymać się od wykonywania pracy, gdy jej warunki nie odpowiadają przepisom BHP i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia pracownika. Czy ryzyko zakażenia koronawirusem stwarza bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia? Ciężko jednoznacznie stwierdzić. Wydaje się jednak, że jeżeli w zakładzie pracy nie było dotychczas żadnych przypadków zakażenia, pracownicy nie będą mogli powołać się na tę regulację. Ocena potencjalnego niebezpieczeństwa zależy jednak i tak od pracodawcy – jeżeli uzna, że warunki pracy są w porządku, pracownicy muszą świadczyć pracę. W przypadku sporu, należy zwrócić się do sądu pracy.

Czy pracodawca może skierować mnie na urlop wypoczynkowy lub urlop bezpłatny?

Pracodawca w trakcie trwania pandemii koronawirusa może polecić pracownikom wykorzystanie zaległych urlopów wypoczynkowych z poprzednich lat. Dotyczy to urlopu wypoczynkowego, które nie został wykorzystany do 30 września następnego roku kalendarzowego. Wtedy pracodawca ma prawo wysłać pracownika na zaległy urlop – nawet bez jego zgody. Stanowisko to jest prezentowane przez Państwową Inspekcję Pracy. Urlopy za okres bieżący natomiast muszą być skonsultowane z pracownikiem.

Jeżeli zaś chodzi o urlop bezpłatny, pracodawca może wysłać pracownika na taki urlop tylko na jego pisemny wniosek. Pracodawca nie ma możliwości samodzielnie skierować pracownika na urlop bezpłatny.

Praca zdalna – czy muszę pracować w tym trybie?

Według specustawy koronawirusowej, pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie obowiązków w formie zdalnej. Nie musi spełnić żadnych dodatkowych warunków, a zgoda pracownika w tym zakresie nie jest konieczna. Pracodawca może zatem nakazać pracę zdalną pracownikowi.

Czy w przypadku zlecenia pracy zdalnej wynagrodzenie ulegnie zmianie?

Nie, wynagrodzenie pracownika nie ulegnie zmianie. Praca zdalna to po prostu zmiana miejsca wykonywania pracy.

Czy pracodawca musi zapewnić środki dezynfekcji w związku z pandemią koronawirusa?

Kodeks pracy wskazuje, że pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy, a także jest obowiązany chronić życie i zdrowie pracowników. W związku z tym, powninen on stosować się do zaleceń Głównego Inspektora Sanitarnego:

1. przestrzegając skrupulatnie zasad BHP;
2. zapewniając płyny do dezynfekcji rąk, rękawiczki dla pracowników;
3. utrzymując czystość w zakładzie, m.in. dezynfekując dotykane miejsca (klamki, poręcze itp.);
4. umieszczając w zakładzie pracy w widocznym miejscu informację o tym, jak prawidłowo myć ręce.

W miarę możliwości, pracodawca powinien jednak zarządzić pracę zdalną.

Czy pracodawca może mierzyć temperaturę ciała pracownikom?

W przepisach prawa nie znajdziemy odpowiedzi na to pytanie. Pracodawca, co do zasady, powinien uzyskać zgodę pracownika na dokonanie pomiaru temperatury. Pracownik ma jednak obowiązek współdziałać z pracodawcą w celu realizacji zadań, mogących prowadzić do ochrony życia lub zdrowia. Dodatkowo niedawno Prezes UODO wskazał, że przepisy o ochronie danych osobowych nie mogą być stawiane jako przeszkoda w realizacji działań w związku z walką z koronawirusem. Uważa się zatem, że pracownik powinien umożliwić pracodawcy pomiar temperatury ciała.

Co w sytuacji, gdy mój pracodawca musiał zamknąć swój zakład pracy?

W sytuacji zamknięcia miejsca pracy, gdy pracownik był gotów do jej wykonywania, przysługuje mu wynagrodzenie:

• wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną – wynagrodzenie wypłacane jest na dotychczasowych zasadach;

• jeżeli wspomniany składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – pracownikowi przysługuje 60 % wynagrodzenia (dotyczy to m.in. pracowników, którzy otrzymują wynagrodzenie akordowe lub prowizyjne)

Wypłacone wynagrodzenie nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (2600 zł brutto).

Czy przysługuje mi wynagrodzenie w czasie odbywania kwarantanny?

Tak. W czasie odbywania kwarantanny przysługuje pracownikowi wynagrodzenie za czas choroby lub zasiłek chorobowy.

Czy mogę pracować przebywając na kwaratannie?

Tak, możesz pracować zdalnie i otrzymywać pełne wynagrodzenie.