Nowa procedura karna

NOWA PROCEDURA KARNA
Zarówno przed jak i po 1 lipca 2015 r. wiele mówiono i pisano o zmianach jakie zostały wprowadzone do kodeksu postępowania karnego zwanych powszechnie nową procedurą karną lub wielką reformą procesu karnego.
Na czym polega nowa procedura karna?
Ogólnie rzecz mówiąc nowa procedura karna ma zmienić filozofię prowadzenia procesu karnego. Od 1 lipca 2015 r. Sąd stał się bezstronnym arbitrem rozsądzającym spór między oskarżycielem a obroną – co nosi nazwę kontradyktoryjności, w miejsce dotychczasowego modelu tzw. inkwizycyjności, gdy na sądzie ciąży inicjatywa dowodowa w postaci przesłuchiwania świadków i zbierania dowodów. Inicjatywa sądu została istotnie ograniczona, a rozszerzona – stron. Jednakże w nowym procesie karnym Sądom pozostawiono furtkę, dzięki której mogą przejąć od stron inicjatywę i w szczególnych wypadkach zarządzić z urzędu przeprowadzenie jakiegoś dowodu.
Prokurator, który jest autorem aktu oskarżenia, ma osobiście występować w danej sprawie w sądzie. Przed 1 lipca 2015 r. często zdarzało się, ze przed Sądem występowali  prokuratorzy nieznający dobrze danej sprawy.
Nowa procedura karna wprowadza też poszerzenie możliwości stosowania tzw. trybów konsensualnych w karaniu, czyli porozumień oskarżonego z prokuratorem, przedkładanych do akceptacji sądu. Gdy sąd taką ugodę lub poddanie się karze zatwierdzi, proces nie będzie konieczny.
Po 1 lipca 2015 r.  sąd zwolniony został z obowiązku żmudnego odczytywania na rozprawie protokołów np. z przesłuchań świadków, przez co dziś procesy określane są mianem „czytanych”.
Zmiana filozofii karania
Warto zaznaczyć, że obok nowej procedury karnej jednocześnie weszła w życie  nowelizacja Kodeksu karnego, której celem jest zmiana „filozofii karania”. Zmiana ta ma polegać na tym, że częstsze stanie się orzekanie kary  grzywny i kary ograniczenia wolności, zaś rzadsze kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszenie jej wykonania.
Kara pozbawienia wolności ma być wymierzana  za najpoważniejsze przestępstwa. Z kolei karę ograniczenia wolności będzie można łączyć np. z systemem dozoru elektronicznego (czyli np. „obrączka” i prace społeczne). Wprowadzono także możliwość orzekania kary mieszanej tj. krótkoterminowej kary pozbawienia wolności połączonej następnie z karą ograniczenia wolności.
W następnym artykułach szczegółowo zostaną omówione zmiany jakie wprowadza nowa procedura karna.
Kamil Wasilewski kancelaria adwokacka Poznań