Zaskarżanie uchwał w spółdzielni mieszkaniowej

W swojej praktyce zawodowej często reprezentuję organy spółdzielni mieszkaniowych w postępowaniach dotyczących podjętych przez nie uchwał. W przypadku, gdy uchwała walnego zgromadzenia zostanie podjęta nieprawidłowo, istnieje kilka możliwości prowadzących do jej usunięcia z obrotu prawnego. Warto zatem, już w trakcie projektowania uchwał zadbać o to, aby nikt nie miał podstaw do wysuwania żądań o jej uchylenie, czy stwierdzenie nieistnienia, czy nieważności. W dzisiejszym artykule dokładnie opiszę, jakie są sposoby na zaskarżanie uchwał walnego zgromadzelnia w spółdzielni mieszkaniowej.

Zaskarżanie uchwał spółdzielni mieszkaniowej – wprowadzenie

Uchwałę podjętą przez walne zgromadzenie można kwestionować na 3 różne sposoby. Każdy z nich stosuje się w przypadku innych rodzajów naruszeń, których dopuściło się walne zgromadzenie. Mogą to być zarówno niezgodości uchwały z prawem, czy statutem spółdzielni, a także nieprawidłowa procedura podjęcia uchwały. Bez względu na to, co jest przyczyną zaskarżenia uchwały, warto wspomnieć, że większość problemów spółdzielni mieszkaniowych w tej kwestii, można uniknąć poprzez podejmowanie uchwał w sposób uważny i przemyślany. Ponadto istotną rzeczą jest również konsultacja prawna danej uchwały, która wykluczy ewentualną niezgodność z przepisami.

Uchwała uznana za nieistniejącą

Najpoważniejsze nieprawidłowości w zakresie podejmowania uchwał przez walne zgromadzenie spółdzielni mieszkaniowej mogą prowadzić do uznania, że uchwała nie istnieje.

Uchwały nieistniejące to takie, które nigdy nie zostały poprawnie podjęte, np.

• było za mało głosów „za” na walnym zgromadzeniu w spółdzielni mieszkaniowej,
• uchwała „została podjęta” przez osoby, które nie były członkami spółdzielni mieszkaniowej,
• gdy uchwała ma niezrozumiałą treść, której nie da się wyjaśnić,
• podjęto uchwałę w kwestii, która nie była uwzględniona w porządku obrad.

Ogólnie mówiąc, uchwałę można zaskarżyć i wnieść o uznanie jej za nieistniejącą, jeżeli organ spółdzielni mieszkaniowej podjął ją, naruszając przepisy dotyczące procedury jej uchwalania lub jeżeli uchwała jest niezrozumiała. Uznanie uchwały za nieistniejącą to najpoważniejsza sankcja prawna w tym zakresie. Jak wskazał Sąd Najwyższy w jednym ze swoich wyroków (V CSK 694/15) nieistnienia uchwały nie trzeba wykazywać wyrokiem sądowym. Podsumowując, po sądowym ustaleniu, że uchwała nie istnieje, uważa się, że nigdy jej nie było i nie wywołuje (i nigdy nie wywołała) żadnych skutków prawnych.

Z żądaniem stwierdzenia, że uchwała jest nieistniejąca może wystąpić do sądu każdy członek spółdzielni mieszkaniowej.

Uchwała nieważna

Uchwała może zostać uznana za nieważną, jeżeli jest sprzeczna z obowiązującym prawem (ustawą). Wnosząc o uznanie uchwały za nieważną, trzeba umotywować swoje żądanie wskazując, jaki przepis prawny został naruszony. Co ważne, nie ma żadnego terminu, w którym można żądać uznania uchwały za nieważną. Skutkiem orzeczenia sądowego stwierdzającego nieważność uchwały jest usunięcie takiej uchwały z obrotu prawnego z mocą wsteczną. Oznacza to, że uchwała jest uznana za nieważną od początku (od momentu jej podjęcia). Nie wywołuje ona zatem żadnych skutków prawnych.

O stwierdzenie, że uchwała jest nieważna może wystąpić każda osoba (podmiot), która wykaże swój interes prawny, tj. np. przedstawi w jakim zakresie uchwała jej dotyczy.

Uchwała uchylona

Sprzeczność uchwały z ustawą to jeden z najpoważniejszych zarzutów, jakie można postawić w tej materii. Uchwała walnego zgromadzenia w spółdzielni mieszkaniowej może być jednak niezgodna również z postanowieniami statutu spółdzielni, czy dobrymi obyczajami lub może godzić w interesy spółdzielni albo mieć na celu pokrzywdzenie jej członka. W takim przypadku uchwała również może zostać zaskarżona do sądu. Nie ma tu jednak auomatycznego uznania ją za nieważną.

Na wystąpienie do sądu z żądaniem uchylenia uchwały mamy 6 tygodni od dnia zgromadzenia walnego. W wyjątkowych sytuacjach termin ten może być dłuższy (gdy np. utrzymanie uchwały w mocy wywołałoby dotkliwe skutki dla członka spółdzielni). Pozew do sądu o uchylenie uchwały może złożyć członek spółdzielni lub wykluczony członek wspóldzielni, a także zarząd spółdzielni i prokurator.

Porównując uchylenie uchwały i stwierdzenie jej nieważności warto zaznaczyć, że występuje tu rozróżnienie bardzo popularnych w prawie terminów: nieważności bezwzględnej oraz nieważności względnej. Odwołując się do przykładu z uchwałą w spółdzielni mieszkaniowej, stwierdzić należy, że jeżeli jest ona sprzeczna z ustawą to zachodzi nieważność bezwględna. Uchwała nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Z mocy samego prawa jest ona nieważna. W drugim z omawianych przypadków występuje nieważność względna – uchwała staje się nieważna z chwilą wydania prawomocnego orzeczenia przez sąd.

Potocznie uchylenie uchwały i stwierdzenie jej nieważności jest często pojmowane jako to samo. Jest to jednak spory błąd. W postępowaniu przed sądem ma to bardzo donośne skutki, które powodują znaczące różnice w ocenianiu skutków podjęcia uchwały nieprawidłowo.

Zaskarżanie uchwał w spółdzielni mieszkaniowej – podsumowanie

Trzeba jednoznacznie stwierdzić, że zaskarżanie uchwał w spółdzielni mieszkaniowej może przejawiać się na różnych płaszczyznach. Walne zgromadzenie w spółdzielni powinno zawsze rygorystycznie przestrzegać zarówno przepisów formalnych (proceduralnych, postępowania), jak i przepisów materialnych, aby uniknąć podważania ich uchwał.

Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej, skontaktuj się ze mną:
Kancelaria Adwokacka Poznań
adw. Kamil Wasilewski
k.wasilewski@adwokatwasilewski.pl
503 070 837