Warunkowe zawieszenie wykonania kary

Wiele osób skazanych w postępowaniu karnym stara się uzyskać tzw. „zawiasy„. Nie ma co się dziwić. Instytucja warunkowego zawieszenia kary jest niewątpliwie bardzo „atrakcyjna” dla skazanych. Chroni ich bowiem od odbycia orzeczonej kary. Zawiasy można jednak dostać tylko w określonych przypadkach, a okres próby jest również czasem niezwykle stresującym.

Na czym polega warunkowe zawieszenie kary?

Instytucja warunkowego zawieszenia kary polega na tym, że orzeczona przez sąd kara nie jest wykonywana. Zamiast niej wyznacza się okres próby, podczas którego skazany musi zachowywać się w odpowiedni sposób i wykonywać nałożone obowiązki. Jeżeli skazany pomyślnie „przejdzie” ten okres, kara uznana jest za wykonaną, a skazanie ulega zatarciu.

Czy wszystkie kary można warunkowo zawiesić?

Zawiesić można zarówno wykonanie kary ograniczenia, jak i pozbawienia wolności. Zawieszeniu może ulec również kara grzywny, ale tylko wtedy, gdy została orzeczona jako grzywna samoistna. Nic nie stoi również na przeszkodzie temu, aby np. zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności i jednocześnie orzec karę ograniczenia wolności.

Kiedy sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary?

W przypadku kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze nieprzekraczającym roku, sąd może ją warunkowo zawiesić, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności i jest to wystarczające dla osiągnięcia celów kary (czyli zapobiegnięciu tego, aby skazany ponownie nie złamał prawa).

Na co sąd zwraca uwagę przy warunkowym zawieszeniu kary?

Sąd analizuje postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia, a także zachowanie po popełnieniu przestępstwa. Trzeba pamiętać, że otrzymanie zawiasów zależy od decyzji sądu, który opiera ją na materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie oraz wyjaśnieniach sprawcy. Jest to zatem decyzja uznaniowa, a rola argumentacji jest wyjątkowa ważna.

Zdecydowanie trudniej jest dostać zawiasy w przypadku osób skazanych za występek o charakterze chuligańskim – w takich sytuacjach sąd orzeka warunkowe zawieszenie kary tylko w szczególnych wypadkach.

Okres próby

Okres próby to czas, który rozpoczyna się po uprawomocnieniu się wyroku. Podczas niego skazany musi przestrzegać porządku prawnego. Jeżeli złamie prawo, musi odbyć orzeczoną karę (o czym więcej poniżej). Podczas okresu próby na skazanego można nałożyć środek karny, może on być oddany pod dozór, a także być zobowiązany do wykonywania pewnych dodatkowych obowiązków, których lista znajduje się w art. 72 kodeksu karnego:

Art. 72. § 1. Zawieszając wykonanie kary, sąd zobowiązuje, a jeżeli orzeka środek karny, może zobowiązać skazanego do:
1) informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby,
2) przeproszenia pokrzywdzonego,
3) wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,
4) wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu,
5) powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,
6) poddania się terapii uzależnień,
6a) poddania się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji,
6b) uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych,
7) powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach,
7a) powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób,
7b) opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,
8) innego stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa
– przy czym orzeka się przynajmniej jeden z obowiązków.

Długość okresu próby zależy od rodzaju przestępstwa i może wynosić:

  • od roku do 3 lat – w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania  kary pozbawienia wolności.Dotyczy  w zasadzie wszystkich sprawców i i biegnie od uprawomocnienia się wyroku.
  • od 2 do 5 lat w przypadku  zawieszenia wykonania kary wobec sprawcy młodocianego oraz sprawcy, który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej.

Nieudany okres próby

Jeżeli w trakcie trwania okresu próby skazany popełnił podobne przestępstwo umyślne, za które orzeczono karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, musi odbyć karę orzeczoną za pierwsze przestępstwo (która do tej pory była zawieszona). W takiej sytuacji kary się łączą.

Ponadto sąd zarządza wykonanie kary, jeżeli podczas okresu próby skazany, po otrzymaniu pisemnego upomnienia przez kuratora, narusza porządek prawny, np. popełniając inne przestępstwo, uchylając się od płacenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków itp.

Sąd może zarządzić wykonanie kary, jeżeli skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne przestępstwo niż określone w § 1, albo jeżeli uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych, środków kompensacyjnych lub przepadku.

Wyjątkowo, wykonanie kary można również zarządzić za naruszenie porządku prawnego w okresie od wydania wyroku do jego uprawomocnienia (zatem teoretycznie przed rozpoczęciem się okresu próby).

W niektórych sytuacjach, mając na względzie wagę i rodzaj czynu popełnionego przez skazanego, sąd może wyjątkowo zamiast zarządzić wykonanie kary, zmienić ją na karę ograniczenia wolności lub grzywnę (jeżeli zawieszona kara to kara pozbawienia wolności).

Zatarcie skazania

Jak już wspomniałem na wstępie, zawiasy mają również tą korzyść, że stosunkowo szybko ulegają zatarciu przestępstwa, za które orzeczona została kara. Zatarcie następuje bowiem, co do zasady, już po upływie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.

***

Adwokat Poznań

Mam nadzieję, że artykuł okazał się dla Ciebie przydatny. Jeżeli tak było, polub moją stronę na Facebooku – Adwokat Kamil Wasilewski. Dla Ciebie to tylko chwila, a dla mnie potwierdzenie, że moja praca jest wartościowa i przydatna. Jeżeli masz jakieś pytania odnośnie wpisu, służę pomocą.

Szukasz wsparcia prawnego?
Każdą osobę, która się do mnie zgłosi, traktuję z największą uwagą. Jeśli oczekujesz realnej pomocy bez oceniania, w przyjaznej atmosferze, jestem do Twojej dyspozycji.