Zachowek — komu i kiedy się należy?

Powszechnie wiadomo, że spadkodawca może swobodnie dysponować swoim majątkiem na wypadek śmierci. Istnieje jednak instytucja, która stoi nieco w sprzeczności ze wspomnianą powyżej swobodą. Jest nią zachowek, który pozwala zabezpieczyć interesy majątkowe najbliższych spadkodawcy osób w sytuacji, gdyby zostali oni pominięci przez niego w testamencie.

Osoby uprawnione do zachowku

Zachowek należy się osobom, które w okolicznościach braku testamentu, byłyby powołane do spadku z ustawy. A zatem do zachowku uprawnieni są:

• zstępni, a więc przede wszystkim dzieci spadkodawcy, 
• małżonek,
• rodzice.

Kiedy można żądać zachowku?

Zachowku może żądać osoba, która z jakichś przyczyn została pominięta przez spadkodawcę w testamencie. Jeżeli testator, w swojej ostatniej woli, dla przykładu cały swój dorobek zechce powierzyć bliskiej sąsiadce (ma do tego prawo), to wówczas wspomniane wyżej osoby mogą od takiego spadkobiercy domagać się należnej im części zachowku.

Ile wynosi zachowek?

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że zachowek mierzony jest wyłącznie  w pieniądzach. Nie można zatem otrzymać zachowku z jakiejś materialnej rzeczy wchodzącej w skład masy spadkowej. 

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w Kodeksie Cywilnym, osobom uprawnionym do zachowku należy się on w wysokości połowy udziału spadkowego, który by im przypadł               w przypadku dziedziczenia ustawowego. Jeżeli jednak uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli nie ma ukończonych 18 lat, to wysokość zachowku wynosi dwie trzecie tego udziału.

Jak uzyskać zachowek?

W przypadku bycia uprawnionym do zachowku najrozsądniejszą opcją byłoby załatwienie sprawy w sposób polubowny i próba dojścia do porozumienia ze spadkobiercą.

Jeżeli jednak ta opcja jest wykluczona, osoba uprawniona powinna wystąpić do właściwego sądu z powództwem o zapłatę. Ma na to 5 lat od momentu ogłoszenia testamentu.