Wydziedziczenie — jak je przeprowadzić?

Jak powszechnie wiadomo — spadkodawca ma pełną dowolność co do rozporządzenia swoim spadkiem na wypadek śmierci. W polskim prawie mamy dwa rodzaje dziedziczenia – ustawowe i testamentowe. Jeżeli spadkodawca nie zostawił po sobie testamentu, wówczas majątek po jego śmierci dziedziczą najbliżsi krewni (jest to dziedziczenie ustawowe). Spadkodawca może też wydziedziczyć swoich krewnych, tj. pominąć ich w testamencie, a także pozbawić prawa do zachowku.

Czym jest wydziedziczenie, na czym polega i kiedy spadkodawca może z niego skorzystać? Wyjaśniam poniżej.

Czym jest wydziedziczenie?

Kiedy spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu, wówczas mamy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym. Spadkodawca może jednak pozbawić najbliższych krewnych  ustawowego prawa do majątku. Spadkodawca może pozbawić spadkobiercę jego ustawowego udziału w spadku na dwa różne sposoby:

• w sposób dorozumiany – poprzez powołanie do dziedziczenia całego majątku inną osobę,
• poprzez testament negatywny –  testament, w którego treści znajduje się jedynie wyłączenie spadkobiercy lub spadkobierców ustawowych od dziedziczenia.

Sporządzenie testamentu negatywnego oznacza, że do dziedziczenia dochodzą pozostałe dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek, z wyłączeniem osoby, którą się pominęło. Wydziedziczenie w tym znaczeniu ma sens jedynie potoczny, ponieważ wydziedziczony ma wówczas nadal prawo do zachowku. Właściwe wydziedziczenie prawa tego pozbawia.

Wydziedziczenie — w jaki sposób można to zrobić?

Wydziedziczenie w dosłownym sensie polega na pozbawieniu małżonka, rodziców, a także zstępnych (dzieci, wnuków itd.), prawa do zachowku. Aby tego dokonać, spadkobierca musi złożyć w ważnie sporządzonym testamencie stosowne oświadczenie woli.

Należy podkreślić, że wydziedziczyć można tylko i wyłącznie poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenie w testamencie. Co więcej, przyczyna wydziedziczenia powinna wynikać z treści testamentu, być w nim wyraźnie opisana, a nie zaś tylko istnieć.

Przyczyny wydziedziczenia

Wydziedziczyć można spadkobiercę, który:

• dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
• uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych,
• wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.

Ostatecznie to Sąd, w odniesieniu do każdej sprawy indywidualnie ocenia czy do ww. naruszeń doszło, czy też nie.