Kiedy wspólnik spółki z o. o. może być wyłączony od głosowania?

Wszystkie decyzje w spółce z o. o. podejmują jej wspólnicy na zgromadzeniach. Co do zasady, każdy wspólnik ma takie samo prawo głosu. Przepisy wskazują jednak kilka sytuacji, w których wspólnik spółki z o. o. może być wyłączony od głosowania. W dzisiejszym artykule szczegółowo omówię to zagadnienie, gdyż w praktyce często budzi wątpliwości. Omówię następujące kwestie:

  • Kiedy wspólnik spółki z o. o. musi być wyłączony od głosowania?
  • Czy wspólnik wyłączony od głosowania może być na nim obecny?
  • Czy można od głosowania wyłączyć wspólnika większościowego?
  • Co w sytuacji, gdy wspólnik, który powinien być wyłączony, odda głos?

Kiedy wspólnik spółki z o. o. nie może brać udziału w głosowaniu?

Katalog sytuacji, w których wspólnik spółki z o. o. nie może oddać głosu na zgromadzeniu wspólników znajduje się w Kodeksie Spółek Handlowych (KSH). Są to przypadki, w których podejmowana uchwała dotyczy:

  1. odpowiedzialności wspólnika wobec spółki (w tym udzielenia absolutorium – dotyczy członków zarządu i likwidatorów),
  2. sporu między nim a spółką,
  3. zwolnienia z zobowiązania wobec spółki.

Przepisy stanowią, że ww. sytuacjach, wspólnik nie może oddać głosu:

  • osobiście,
  • przy udziale pełnomocnika,
  • jako pełnomocnik innego wspólnika.

Teraz pokrótce opiszę każdy z ww. przypadków wyłączenia wspólnika od głosowania.

Odpowiedzialność wspólnika wobec spółki

Wspólnik może odpowiadać wobec spółki, np. w sytuacji, gdy swoim działaniem wyrządził jej szkodę. Zdarza się, że wspólnicy wyrażają zgodę na zawarcie umowy o zrzeczenie się roszczeń spółki wobec wspólnika. Do tego jednak potrzebna jest wcześniejsza uchwała w tym przedmiocie. Podczas głosowania nad nią, zainteresowany wspólnik nie może oddać głosu. Warto również wspomnieć, że sprawy dotyczące odpowiedzialności wspólnika powinny być rozpatrywane w trybie tajnym. Dzięki temu wspólnik nie wie, kto głosował za, a kto przeciw niemu.

Spór między wspólnikiem a spółką

W przypadku jakiegokolwiek sporu między spółką a wspólnikiem (lub jego rodziną), wspólnik nie może brać udziału w jego rozstrzyganiu. Bez względu na to, czy spór wiąże się z ewentualną korzyścią dla wspólnika czy osób dla niego bliskich, obowiązuje bezwzględny zakaz brania udziału w głosowaniach w tym przedmiocie.

Często w przypadku takich konfliktów, wspólnicy decydują się wybrać pełnomocnika, który będzie reprezentować spółkę. Co ciekawe, Sąd Najwyższy w wyroku z 13.07.2000 r. (II UKN 636/99) stwierdził, że podczas głosowania nad uchwałą w sprawie wybrania ww. pełnomocnika, głos może oddać wspólnik, który jest w sporze ze spółką.

Zwolnienie z zobowiązania wobec spółki

W każdej sytuacji, gdy uchwała dotyczy zwolnienia wspólnika z zobowiązania wobec spółki (np. gdy wyrządził jej szkodę, lub jest obowiązany zwrócić pożyczkę), zainteresowany wspólnik nie może oddać głosu.

Jak widać, KSH wskazuje w sposób ogólny przypadki, w których wspólnik spółki z o. o. musi zostać wyłączony od głosowania. W praktyce zobowiązanie wspólnika wobec spółki lub spór ze spółką może mieć wiele źródeł (prawnych lub faktycznych). Zawsze trzeba analizować treść konkretnej uchwały pod kątem tego, czy wspólnik przypadkiem nie głosuje „w swojej sprawie”.

Wspólnik oddał głos, mimo zakazu

Co w sytuacji, gdy wspólnik powinien być wyłączony od głosowania, a mimo to oddał głos? Zgodnie z poglądem doktryny (w przepisach sytuacja ta nie jest opisana), głosów oddanych z naruszeniem zakazu głosowania, nie uwzględnia się, licząc głosy. Jeżeli wspólnicy zorientują się, że głos oddał wspólnik, który powinien być wyłączony od głosowania, należy sprawdzić:

  • czy bez uwzględnienia głosu wyłączonego wspólnika, uchwała i tak by zapadła (biorąc pod uwagę większość głosów, o której piszę dalej). Jeżeli tak – uchwała jest ważna.
  • Jeżeli jednak bez głosu wyłączonego wspólnika, uchwała nie uzyskałaby wystarczającej większości, uważa się, że uchwała w ogóle nie została podjęta.

Powyższe rozważania są istotne z tego powodu, że w ww. sytuacji, z perspektywy prawa, uchwały w ogóle nie ma. Można zatem wytoczyć powództwo o stwierdzenie nieistnienia uchwały (a nie o stwierdzenie nieważności uchwały).

Większość głosów, obecność wspólnika

Choć wspólnik nie może oddać głosu w ww. sytuacjach, to jak najbardziej może być obecny na zgromadzeniu. W protokole należy umieścić informację o tym, że dany wspólnik jest wyłączony od głosowania. Dzięki temu, obliczenie większości bezwzględnej (potrzebnej do powzięcia uchwały, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej) nie będzie problemem.

Bezwzględna większość głosów oznacza więcej niż połowę głosów oddanych. Do głosów oddanych zaliczamy natomiast wszystkie głosy 'za’, 'przeciw’ oraz 'wstrzymujące się’. Głosy wstrzymujące się należy traktować jako głosy przeciw.

Przykład nr 1.

W spółce XYZ mamy 6 wspólników. Na zgromadzeniu procedowana jest uchwała dotycząca sporu jednego ze wspólników ze spółką. Wspólnik ten nie bierze zatem udziału w głosowaniu. Aby uchwała była skuteczna wystarczą zatem 3 głosy 'za’, gdyż po wyłączeniu wspólnika, większość bezwzględna z 5 wspólników głosujących, wynosi 3.

Czy można wyłączyć od głosowania wspólnika większościowego?

W praktyce zdarza się, iż wspólnicy nie wiedzą, w jaki sposób udzielić absolutorium wspólnikowi większościowemu (który posiada ponad 50% udziałów), który jednocześnie jest członkiem zarządu lub rady nadzorczej. W tej sytuacji trzeba również obliczyć większość bezwzględną, po wyłączeniu wspólnika. Nawet, gdy wspólnik większościowy posiada 99% udziałów, uchwałę mogą podjąć wspólnicy posiadający 1%, o ile zachowana jest większość bezwzględna podczas głosowania.

***

Adwokat Poznań

Mam nadzieję, że artykuł okazał się dla Ciebie przydatny. Jeżeli tak było, polub moją stronę na Facebooku – Adwokat Kamil Wasilewski. Dla Ciebie to tylko chwila, a dla mnie potwierdzenie, że moja praca jest wartościowa i przydatna. Jeżeli masz jakieś pytania odnośnie wpisu, służę pomocą.

Szukasz wsparcia prawnego?
Każdą osobę, która się do mnie zgłosi, traktuję z największą uwagą. Jeśli oczekujesz realnej pomocy bez oceniania, w przyjaznej atmosferze, jestem do Twojej dyspozycji.